ေက်ာင္းသားေတြ စာဖတ္လာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ

စဥ္းစားေတြးေခၚတတ္ေအာင္ ပညာေရးစံနစ္ကို ဘယ္လိုေျပာင္းၾကမလဲ

Facebook ထဲမွာ တက္လာေနတဲ့ ေမးခြန္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ တစ္သက္လံုးအေျဖရွာေနၾကရတ့ဲ ပုစာၦေတြပါ။ 

တစ္ေယာက္ကလည္း-

ျပႆနာဆိုသည္မွာ အေျဖ (Solution) ကို ပံုဖ်က္ထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္ - တဲ့။

ဒါဆိုရင္ရွင္းေနတာပဲ။ puzzle ပဲ။ အစီအစဥ္က်ေအာင္ ျပန္စီေပးလိုက္ရံုပဲ။

+++++++++++

ပထမေမးခြန္းကို ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ေမးၾကည့္လိုက္တယ္။ နင္ဘယ္လိုလုပ္ျပီး စာအုပ္ၾကိဳက္သြားလဲ။

ဟဲ့ ငါတို႔ငယ္ငယ္က တျခား entertainment ေတြမွမရွိတာ။ စာအုပ္ပဲကိုင္ရတာေပါ့။

ဒါဆိုရင္ ဒီအေမရိကန္မွာေမြးတဲ့ နင့္ခေလးေတြေရာ စာမဖတ္ၾကဘူးလား။

ဖတ္တဲ့အေကာင္က ဖတ္တယ္။ မဖတ္တဲ့အေကာင္က မဖတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္က ခေလးေတြနဲ႔စာရင္ေတာ့ သူတု႔ိ စာပိုဖတ္တယ္။ စာဖတ္ႏႉန္းျမင့္တယ္။

သမီး(ဂ်ပန္မွာေမြးသူ)နဲ႔ သားၾကီး(အေမရိကန္မွာေမြးသူ)ဆိုရင္ National STAR Test မွာ advance level မွာၾကီးပဲ ေတာက္ေလွ်ာက္။ သားငယ္က ၇တန္းက်မွ advance  level ဝင္တယ္။

ဂိမ္း ကေတာ့ ၃ေယာက္စလံုး ေဆာ့သလားမေျပာနဲ႔။

ဒီေလာက္ အပမ္းေျဖစရာ အာရံုေတြမ်ားတဲ့ၾကားက သူတို႔ဘယ္လိုလုပ္ျပီး စာဖတ္ရေကာင္းမွန္းသိလဲ။

အေၾကာင္းကိုရွာေတာ့ လက္ဦးဆရာ မည္ထိုက္စြာ ပုဗၺာစရိယ မိနဲ႔ဘ ပါပဲ။ (မိဘမ်ားထံမွ ဆဲစာမ်ားကို ၾကိဳဆိုပါတယ္။)

သူတို႔ မူၾကိဳမွာ စာလံုးဝမသင္ပါဘူး။ စာအုပ္နဲ႔စာေရးတာ ဖတ္တာ မစ ေသးပါဘူး။ ဂ်ပန္မွာလဲ မသင္ဘူး။

ေရေဆးနဲ႔ ပန္းခ်ီဆြဲရတယ္။ အေရာင္ျခယ္ရတယ္။ စကၠဴေတြညွပ္ ျဖတ္ ကပ္ ေဆာ့ရတယ္။ Play doh နဲ႔ ကစားရတယ္။ ပညာရည္တိုးတက္ဖို႔ ကစားနည္း (Go Fish, Bingo,…)ေတြေဆာ့ရတယ္။

ျပီးေတာ့ ေျမနဲ႔လုပ္တဲ့ အရုပ္လုပ္ျပီး မီးဖုတ္ေပးတယ္။

 ေမြးထားတဲ့ တိရစာၦန္ေတြ ထဲက ယုန္ ၾကြက္ ငါး လိပ္ျပာမျဖစ္ေသးေသာ ပိုးတုံုးလံုး စသည္ျဖင့္ အစာေကၽြးရတယ္။ မ်ိဳးေစ့ပ်ိဳးျပီး ေရေလာင္းရတယ္။

သီခ်င္းဆိုတယ္။ ပံုနားေထာင္တယ္။

 ပံုကို နဲနဲေျပာျပီးရင္ ေမးခြန္းေမး-ေျဖလုပ္ရတယ္။ ဒီဇတ္ေကာင္က ေရွ႕မွာ ဘာလုပ္မယ္ထင္သလဲ၊ ဘာေျပာမယ္ထင္သလဲ။ ျပီးရင္ ေနာက္တစ္ခန္းနဲနဲေျပာ၊ ထပ္ေဆြးေႏြး။ မူရင္းပံုျပင္နဲ႔အတူ ၾကံၾကံဖန္ဖန္ေတြးတာေတြ ထြက္လာတယ္။ ရႈေထာင့္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳးထြက္လာတယ္။(က်မသားငယ္ဆိုရင္ ဇဝနဥာဏ္ရႊင္လို႔ သူ႕အေျဖကို အားလံုးက ပြဲက်ၾကတယ္။)

ပန္းခ်ီဆြဲျပီးရင္ ဘာဆြဲထားတာလဲဆိုတာ သူတို႔အေတြးအေခၚကို အင္တာဗ်ဴးျပီး ေအာက္မွာ စာတမ္းထိုးေပးရတယ္။ 

သူတို႕စာမေရးတတ္ေသးပါဘူး။ မ်ဥ္းေျဖာင့္ မ်ဥ္းေကာက္ေတြ မဆြဲတတ္ေသးပါဘူး။ စုတ္တံ၊ ေရာင္စံုခေရယြန္ေတြနဲ႕ ျခစ္ခ်င္ရာျခစ္ ပံုေဖာ္ခ်င္သလို ေဖာ္ထားတဲ့ ပန္းခ်ီကားပါ။ ခဲတံ စုတ္တံ အကိုင္မွန္ေအာင္သာ လိုက္ျပင္ေပးရပါတယ္။ 

သူတို႔နာမယ္ကိုေတာ့ သူတို႔ ၾကည့္ ေရး ဆြဲရင္း ေရးတတ္ ဖတ္တတ္လာပါတယ္။ ဆရာမေရးျပတဲ့စာလံုးေတြကို ကူးေရးတတ္လာပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီအတန္းဟာ မိခင္အဂၤလိပ္ဘာသာစကားေျပာ(mother language: English) အတန္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအတန္းထဲမွာ ၁၇ႏိုင္ငံကေရာက္လာတဲ့ ခေလးေတြရွိပါတယ္။ အိမ္မွာ တီဗြီၾကည့္ၾကတဲ့အတြက္ သူတို႔ အဂၤလိပ္လို ၄၀%-၂၀% ေလာက္ေတာ့ နားလည္ပါတယ္။ (သူတို႔အေမျဖစ္တဲ့ က်မလည္း ၁၀၀% နားမလည္ပါဘူး။) သူတို႔နားလည္သေလာက္ေျပာျပတဲ့ စာလံုးေတြနဲ႔ စာတမ္းထိုးရတာပါ။ ဆရာမေျပာတဲ့ ပံုျပင္ကိုလည္း အကုန္လံုး နားမလည္ၾကေသးပါဘူး။ နားလည္တဲ့ခေလးက အေမးအေျဖလုပ္ႏိုင္ေပမဲ့ လံုးဝနားမလည္လို႔ အိပ္ငိုက္ေနတဲ့ခေလးလဲရွိပါတယ္။ အနားမွာထိုင္ျပီး ႏိႉးေပးရပါတယ္။ ေမးတိုင္း ေျဖတိုင္း လက္ေထာင္ျပီး အလွည့္ေစာင့္ရပါတယ္။

activity တစ္ခုလုပ္ျပီးတိုင္း ၁၅မိနစ္နားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အတန္းထဲမွာရွိတဲ့ lego, puzzle, car, Barbie ….ကစားစရာေတြကို ၾကိဳက္ရာကစားႏိုင္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာဂိမ္းလဲ ကစားႏိုင္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာက ၂လံုးပဲရွိေတာ့ ကစားဖို႔အတြက္ sign up လုပ္ထားရတယ္။ မလုရဘူး။ အလွည့္ေစာင့္ရတယ္ဆိုတာ အဲဒီထဲက သင္သြားတယ္။ ကိုယ့္အလွည့္ျပီးရင္ ထြက္ေပးရမယ္ဆိုတာ တသက္လံုးက်င့္ျပီးသားျဖစ္သြားပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ေအ ဘီ စီ ဒီ က သီခ်င္းဆိုရင္း ပန္းခ်ီဆြဲရင္း ဂိမ္းကစားရင္းနဲ႔ တတ္သြားပါတယ္။ ၾကိမ္လံုးမကိုင္ဘူး။ ေက်ာက္သင္ပုန္းကို တျဖန္းျဖန္းရိုက္ျပီး တိတ္ေအာင္မလုပ္ဘူး။ ေခါင္းေလာင္းေလးသံုးပါတယ္။

အျပင္မွာ ခႏၶာကိုယ္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈအတြက္ စက္ဘီးစီး၊ ေဘာလံုးကန္၊ Play ground မွာ ေလွ်ာ၊ ဒန္း စီးတာေတြ လုပ္ရတဲ့အခ်ိန္ေတြလည္းရွိတယ္။

အတန္းတစ္တန္းမွာ ခေလး၁၈-၂၀ေယာက္ပဲထားပါတယ္။ ဆရာမက တစ္ေယာက္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဒီပရိုဂရမ္ေတြ ေန႔တဓူဝ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ဆရာတစ္ေယာက္ထဲ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္စကတဲက တစ္ရက္ကို မိဘ၂ဦးက်စီ လုပ္အားေပးရတယ္။ ခေလး၆ေယာက္ကို လူၾကီးတစ္ေယာက္ႏႉန္း ဝိုင္းကူရတယ္။

သူတို႔လဲ ရန္ျဖစ္တယ္။ လုတယ္။

ဒါေပမဲ့ ေျဖရွင္းနည္း ေဖာ္ျမဴလာကို တခါထဲက်င့္ေပးသြားတယ္။

1.Stop

2.Cool off

3.Listen

4.Teach empathy: How do you feel if someone did that to you?

5.Say sorry to each other and hug each other

ဒီေျဖရွင္းနည္းကိုၾကည့္ရင္ ျဗဟၼစိုတရားေတြေတြ႕ရပါတယ္။ သူတို႔ ျဗဟၼစိုတရားဆိုတာ လံုးဝမၾကားဘူးပါဘူး။ (က်မတို႔ရဲ႕အားသာခ်က္။) 

တကယ္ေတာ့ ဘယ္အဆင့္မွာ မဆို ဒီလိုပဲေျဖရွင္းရတာပါ။ သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ေဒၚစုလဲ ဒီနည္းပါပဲ။ ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔ေအာင္ျမင္တာလဲ ဒီနည္းပါပဲ။ က်မတို႔လက္ထဲမွာ နည္းေတြရွိျပီးသားပါ။

သူတို႔က တိရိစာၦန္ေတြ ပိုးေကာင္ေတြ သစ္ပင္ေတြနဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးဆက္ပံုေတြကို ထိၾကည့္ ကိုင္ၾကည့္ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ိဳးၾကည့္ရင္း ကမာၻ႕မိသားစုၾကီးနဲ႔ သဘာဝတရားကို နားလည္ေအာင္ျပပါတယ္။

သူတို႔ ၅ပါးသီလကို မသိပါဘူး။ ေရွာင္ရမဲ့ စာရိတၱသီလ၊ ေဆာင္ရမဲ့ ဝါရိတၱသီလ မၾကားဘူးပါဘူး။ (က်မတို႔ရဲ႕အားသာခ်က္။)

ဒါေပမဲ့ ပိုးေကာင္ေတြကို နင္းသတ္တာ ရိုက္သတ္တာ မလုပ္ပါဘူး။ ငွက္ေတြ ရွဥ့္ေတြကို ပစ္တာ ခတ္တာ မလုပ္ပါဘူး။ 

အပင္ေတြ ပန္းေတြ အသီးေတြျမင္ရင္ ခူးခ်င္ ဖဲ့ခ်င္ ဆိတ္ခ်င္တဲ့စိတ္ မရွိပါဘူး။ (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝင္းထဲက ႏွစ္စဥ္ ရူးေၾကာင္ေၾကာင္မ်ားရဲ႕ဒုကၡ ခံရတဲ့ ကံ့ေကာ္ပင္ေတြ ပိေတာက္ပင္ေတြကို သတိရပါတယ္။ ဒီကိစၥကို ဆရာေတာ္ဓမၼေဘရီကလည္း ဘယ္ေက်ာင္းေနမလဲ ေမာင္ေရခဲ မွာေရးပါတယ္။https://sites.google.com/site/theravadatemple/)

ျပီးေတာ့ အခါအားေလ်ာ္စြာ ပတ္ဝန္းက်င္ ေလ့လာေရးခရီး (City liabrary, Fire Station, Park, Grocery Store, Zoo, Museum,..)  ထြက္ရတယ္။ ဘတ္ဂ်က္မေလာက္လို႔ ဘတ္စ္မငွားႏိုင္ေတာ့၊ မိဘေတြထဲက van ကားရွိတဲ့လူေတြက လုပ္အားေပးရတယ္။

လုပ္အားေပးခ်င္တိုင္းလည္း လက္မခံပါဘူး။ လုပ္အားေပးခ်င္သူအားလံုး ပထမ တီဘီေဆးစစ္ခ်က္ေအာင္ရပါတယ္။ ကားေမာင္းမည့္သူမ်ား ကားအာမခံရွိရပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားတိုင္းက်န္းမာေရးအတြက္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းနည္းကို ေနရာတိုင္း ဌာနတိုင္းမွာ က်င့္သံုးပါတယ္။

 ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အသက္စည္းစိမ္ လံုျခံဳေရးကို အာမခံစံနစ္နဲ႔ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ထားပါတယ္။ အေရးေပၚကိစၥျဖစ္လာရင္ ေက်ာင္းသားတိုင္းအတြက္ အေၾကာင္းၾကားရမဲ့ မိသားစု ေဆြမ်ိဳး မတည့္ေသာအစားအစာမ်ား ေဆးဝါးမ်ား မိသားစုဆရာဝန္ စသည္ျဖင့္ စါရင္းလုပ္ေပးထားရပါတယ္။

Intel Museum

သင္ခန္းစာ တစ္ခုလုပ္ျပီးတိုင္း သန္႔ရွင္းေရး ေနရာတက်ျပန္ထားေရး အမိႈက္သိမ္း အကုန္ ဝိုင္းလုပ္ရတယ္။

ေသာၾကာေန႔ ေက်ာင္းဆင္းရင္ သူတို႔လုပ္ထားတဲ့ ပန္းခ်ီေတြ၊ ပ်ိဳးထားတဲ့အပင္ေတြ၊ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္က စာအုပ္ေတြအျပင္ ကစားစရာတမ်ိဳးမ်ိဳး ငွားေပးတယ္။

မူၾကိဳေက်ာင္းသားအိမ္စာက-

မိဘေတြက တေန႔ကို ပံုစာအုပ္၅အုပ္ထက္မနဲဖတ္ျပျပီး အပတ္စဥ္ စာအုပ္စါရင္းလုပ္ေပးရန္။

ဖတ္တဲ့အခါ အသံထြက္ဖတ္ျပရန္။

စာလံုးေတြကို လက္နဲ႔ေထာက္သြားျပီး ဖတ္ျပရန္။

ဒီ တေန႔တာကိုၾကည့္ရင္ သူတို႔ဟာ သိပၸံ၊ ဝိဇၨာ၊ ပန္းခ်ီ ပန္းပု၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရး၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းအသံုးခ်ေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး, သဘာဝတရားႏွင့္အတူ သဟဇာတျဖစ္စြာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ေရး(ecosystems )၊ က်န္းမာေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ လံုျခံဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ဒီမိုကေရစီ…. ဒီဘာသာရပ္ေတြ အကုန္သင္တာကို ျမင္ရပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ သူတို႔ဟာ အတိုင္းတိုင္းအျပည္ျပည္က မတူညီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈကလာတဲ့ မိဘေတြကိုပါ တလက္စထဲ သင္ေနတယ္။ သူတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ လူေနမႈစနစ္ထဲ အံဝင္ခြင္က်ျဖစ္သြားေအာင္ ပံုသြင္းေပးေနတာကိုလည္း ျမင္ရပါတယ္။

ကဲ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္ကမိဘေတြ က်န္တာေတြထားလိုက္အံုး ခေလးတေယာက္စာဖတ္ဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ရင္းႏွီးၾကပါသလဲ။

၁၂၊ ၁၉၊ ၂၀၁၁။